A) Giriş
B) Önerilen Değerler
C) Suyun Kahve Üzerindeki Etkisi
D) Şişe Sularda Dikkat Edeceğimiz Değerler
E) Önerebileceğim Markalar
F) Tarifler
A) Kahve için ideal su, çok iddialı bir deyiş, farkındayım. Daha istikrarlı, daha evrensel bir demleme suyu demek daha doğru olur. Biraz uzun bir konu olacak, yeni yeni bilgileri de aşağıda paylaşacağım. Evinizde arıtma olsun olmasın, 200₺’ye iş görecek bir arıtma düzeneği ile ters osmoz aracılığıyla (yaklaşık 5-10 ppm) su almanızı, sonra buna mineraller ekleyip ideal su oluşturmayı
Bir deyiş vardır “içmeyi sevdiğiniz su ile kahve yapın”. Artık biraz eskide kaldı bu laf, bir doğruluk payı olsa da. Kör tadımlarla anlaşılıyor ki, kahveye uyan sular var, uymayan sular var.
B) SCA su değerleri konusunda ne öneriyor?
•Kokusuz, temiz ve klorsüz
•75-250 mg/L TDS
•17-85 mg/L CaCO3 olarak sertlik
•40 veya yaklaşık 40 mg/L Alkalinite
•pH 6.5-7.5
•Sodyum 10 veya yaklaşık 10 mg/L
Ne bu değerler, ve ne işimize yarayacak? Kokusuz temiz ve klorsüz olmasının biraz bariz olduğunu düşünüyorum, suyunuz kokuyor ise kahveniz de kokacak. TDS, suda çözünmüş katı maddedir. Basit bir TDS kalemi ile bu ölçülebilir. Ama maalesef tek etken bu değil. TDS’i oluşturan değerleri de bilmemiz lazım.
Kalsiyum, magnezyum, bikarbonat, pH ve sodyum. Bu değerleri bildikten sonra su seçimimiz daha kolay olacak, çünkü bu değerlerin arasında bir yere gelen birkaç marka su var. Çeşme suyunun, veya evinizdeki arıtma suyunun istenilen değer aralığına denk geliyor olması mümkün, o yüzden bir yorum yapamam.
Gelelim bu hesaplamaları nasıl yapacağımıza. Elimizde Magnezyum Kalsiyum ve Bikarbonat iyonu değerleri varsa:
GH, General Hardness =
[Mg++] x 4,1 + [Ca++] x 2,5
KH, Carbonate Hardness =
[HCO3-] / 1,22
KH’ta dikkat edilmesi gereken, bikarbonat iyonunun 1,22’ye bölünmesi alkaliniteyi verecektir. Alkalinite direk CaCO3 cinsinden verilirse hesaplamaya gerek kalmaz.
Neden CaCO3 cinsinde söylemeye gerek duyduğumuzu YouTube’da E-Kahve Festivali’nde açıklamıştım, tekrar söyleyeyim, hepsi molar kütle hesaplamalardan geliyor, CaCO3’ün molar kütlesi 100g olduğu için hesaplamak çok kolay gelmiş bilim adamlarına
C) Kahve için su neden önemli? Suyun kahve üzerinde ne gibi bir görevi var? Kahve çekirdeği içinde yüzlerce aromatik bileşen, yağ, asit barındıran bir hücreler topluluğudur. İlk fotoğrafta gözlemleyebilirsiniz. Hücrelerin bazıları büyük ve erişilebilir, bazıları küçük ve engelleyici olur.
Su, bir çözücüdür; kahve, suda çözünür.
Suda dikkat etmemiz gereken 2 özellik var: GH (General Hardness) ve KH (Carbonate Hardness). Ne yazık ki yönetmelikte yazılması zorunlu 'olmayan' değerlerden. Öğrenmek için kullandığınız suyun markasının internet sitesinden e-mail atmanız gerekiyor. Eğer bulabildiyseniz ise ne güzel! Sodyum zaten yazıyor olmalıdır, ama şu üçü kadar mühim değil: Magnzeyum, Kalsiyum ve Bikarbonat.
Magnezyum ve Kalsiyum, suyumuzun sertliğini, GH'ını belirliyor. Magnzeyum ve Kalsiyum'un görevi, o küçük hücrelerin içine girip kahveyi çözmektir. Ama ne kadar çok o kadar iyi diyemeyiz, çünkü kahvede her zaman doğru bir oran vardır. Kabaca şöyle söyleyebiliriz, az mineral kahveyi yeterince çözemeyecek, çok mineral çözebilecek potansiyelde olsa da bir nevi 'doymuş' çözelti olacak. Bir denge gerek.
Bikarbonatın görevi ise biraz farklı. Alkalinite ve alkalin, çok farklı şeyler. Alkalinite, yani buffer, suyun pH değişimine olan direncidir. H, hidrojen iyonunun fazla olduğu sıvılar asidik, düşük pH; OH iyonunun fazla olduğu sıvılar bazik, yüksek pH, 'alkalin' olarak adlandırılır. Bikarbonat, fincanımızın daha stabil bir pH'ta olmasını sağlayacak. Bikarbonatın fazla olduğu sular ise kahveden çözünen asitlerin konjugesini oluşturacak, asitler var olsa da, 'algılayamamıza' sebep olacaktır.
D) Toparlayacak olursam, bir kullanıcı olarak, sadece ambalaja bakarak nelere dikkat etmenizi önerebilirim?
1) TDS = İletkenlik x 0.6 (yaklaşık) TDS'i 150 olan bir su SCA değerlerine göre uygun olsa da, bu değerlerin hangi bileşenerden kaynaklandığını bilmediğimiz için, TDS'i 100 civarında olan bir su;
2) pH. pH'ı 8.2'den yukarı sular ile alkalinite ölçümü zor. Genel olarak 7-7,5 civarı pH olan suları tercih etmeniz.
3) Muhtemelen en önemlisi, bikarbonat seviyesi. Spro müstesna, filtre demlemelerimde Alkalinitenin 50 ppm (CaCO3) üstü olduğu durumlarda ben pek zevk alamadım. Yazmıyorsa, büyük kumar
E)
Pınar - Madran kaynağı
Abant - Bolu kaynağı
Bazı durumlarda Erikli
F) Edit 11/06/2020: Bu hesaplamaların nasıl yapılacağını hiç yazmamışım. Water for Coffee kitabı elinde mevcut olanlar halihazırda bu hesaplamaları nasıl yapacağını öğrenmiştir, ben burada Türkçe olarak açıklamak isterim (bilimsel hesaplamanın copyright’ı olmaz değil mi?)
GH (Magnezyum, Kalsiyum, Sodyum) ve KH (Bikarbonat), bunların suyumuzda niye olması gerektiğini yukarıda anlatmıştım.
Eğer elimizde 0.0001 g tartabilecek tartı varsa, hesaplama yapmanıza gerek yok, işiniz çok kolay.
MgSO4•7H20 = 246.47 g/mol (İngiliz Tuzu)
NaHCO3 = 84 g/mol (İngiliz Bikarbonatı)
Gelelim 100 GH ve 100 KH hesaplamaya. 100 ppm GH, yani 100 mg/L GH’ın tamamının magnezyumdan kaynaklanmasını istersek, Mg iyonunun sertliğe nasıl etki ettiğini bilmemiz gerek. Her şey CaCO3 bazında hesaplanıyor çünkü molar kütlesi 100g. Magnezyum’un molar kütlesi 24,305 g, yukarıdaki işlemde [Mg++] x 4,1 yapmamızın sebebi de bu, 100’e ulaşmak, çünkü hepsini CaCO3 cinsinden vereceğiz.
HCO3-? Aynı mantık! HCO3- molar kütlesi 61g, 1.22’ye böldüğümüzde 50 çıkıyor, e formülün aslı Ca 2 CO3 2, yani bir Kalsiyum Karbonat oluşturmak için 2 adet bikarbonat iyonuna ihtiyacımız var, bu nedenle bir de 2’ye çarpıyoruz. Biliyorum gereksiz ve karışık ama takipte kalın.
Şimdi 100 GH oluşturmak için o kadar hassas tartılara ihtiyacımız var ki, işimiz çok ama çok zor olurdu eğer dilution diye bir yöntem olmasaydı.
Büyük bir gramajı çözelti yapıp içerisinden 5-10 mL almak çok zor değildir umarım. Ve büyük ölçekte iş yaptığımız için hata payı da daha düşük!
Bütün hesaplamaları yapmanıza gerek yok, oran-orantı kullansanız yeterli, çünkü:
1 Litre saf suya 24.63 g İngiliz tuzu koyup, başka 1 Litre saf suya 10 mL koyarsanız, 100 GH elde edeceksiniz.
1 Litre saf suya 16.79 Sodyum Bikarbonat, İngiliz Bikarbonatı koyup, başka 1 Litre saf suya oluşturduğunuz çözeltiden 10 mL koyarsanız, 100 KH elde edeceksiniz.
Ee 100 GH veya 100 KH istemezsek? Eğer ki 80 GH elde etmek isterseniz yine 10 mL ile, 24.63 x 0.8 (80/100) = 19.70 g İngiliz Tuzu kotabilirsiniz. 50 GH isterseniz 16.8 yerine 8.4g koyun çözeltiye.
İyi demlemeler!
B) Önerilen Değerler
C) Suyun Kahve Üzerindeki Etkisi
D) Şişe Sularda Dikkat Edeceğimiz Değerler
E) Önerebileceğim Markalar
F) Tarifler
A) Kahve için ideal su, çok iddialı bir deyiş, farkındayım. Daha istikrarlı, daha evrensel bir demleme suyu demek daha doğru olur. Biraz uzun bir konu olacak, yeni yeni bilgileri de aşağıda paylaşacağım. Evinizde arıtma olsun olmasın, 200₺’ye iş görecek bir arıtma düzeneği ile ters osmoz aracılığıyla (yaklaşık 5-10 ppm) su almanızı, sonra buna mineraller ekleyip ideal su oluşturmayı
Bir deyiş vardır “içmeyi sevdiğiniz su ile kahve yapın”. Artık biraz eskide kaldı bu laf, bir doğruluk payı olsa da. Kör tadımlarla anlaşılıyor ki, kahveye uyan sular var, uymayan sular var.
B) SCA su değerleri konusunda ne öneriyor?
•Kokusuz, temiz ve klorsüz
•75-250 mg/L TDS
•17-85 mg/L CaCO3 olarak sertlik
•40 veya yaklaşık 40 mg/L Alkalinite
•pH 6.5-7.5
•Sodyum 10 veya yaklaşık 10 mg/L
Ne bu değerler, ve ne işimize yarayacak? Kokusuz temiz ve klorsüz olmasının biraz bariz olduğunu düşünüyorum, suyunuz kokuyor ise kahveniz de kokacak. TDS, suda çözünmüş katı maddedir. Basit bir TDS kalemi ile bu ölçülebilir. Ama maalesef tek etken bu değil. TDS’i oluşturan değerleri de bilmemiz lazım.
Kalsiyum, magnezyum, bikarbonat, pH ve sodyum. Bu değerleri bildikten sonra su seçimimiz daha kolay olacak, çünkü bu değerlerin arasında bir yere gelen birkaç marka su var. Çeşme suyunun, veya evinizdeki arıtma suyunun istenilen değer aralığına denk geliyor olması mümkün, o yüzden bir yorum yapamam.
Gelelim bu hesaplamaları nasıl yapacağımıza. Elimizde Magnezyum Kalsiyum ve Bikarbonat iyonu değerleri varsa:
GH, General Hardness =
[Mg++] x 4,1 + [Ca++] x 2,5
KH, Carbonate Hardness =
[HCO3-] / 1,22
KH’ta dikkat edilmesi gereken, bikarbonat iyonunun 1,22’ye bölünmesi alkaliniteyi verecektir. Alkalinite direk CaCO3 cinsinden verilirse hesaplamaya gerek kalmaz.
Neden CaCO3 cinsinde söylemeye gerek duyduğumuzu YouTube’da E-Kahve Festivali’nde açıklamıştım, tekrar söyleyeyim, hepsi molar kütle hesaplamalardan geliyor, CaCO3’ün molar kütlesi 100g olduğu için hesaplamak çok kolay gelmiş bilim adamlarına
C) Kahve için su neden önemli? Suyun kahve üzerinde ne gibi bir görevi var? Kahve çekirdeği içinde yüzlerce aromatik bileşen, yağ, asit barındıran bir hücreler topluluğudur. İlk fotoğrafta gözlemleyebilirsiniz. Hücrelerin bazıları büyük ve erişilebilir, bazıları küçük ve engelleyici olur.
Su, bir çözücüdür; kahve, suda çözünür.
Suda dikkat etmemiz gereken 2 özellik var: GH (General Hardness) ve KH (Carbonate Hardness). Ne yazık ki yönetmelikte yazılması zorunlu 'olmayan' değerlerden. Öğrenmek için kullandığınız suyun markasının internet sitesinden e-mail atmanız gerekiyor. Eğer bulabildiyseniz ise ne güzel! Sodyum zaten yazıyor olmalıdır, ama şu üçü kadar mühim değil: Magnzeyum, Kalsiyum ve Bikarbonat.
Magnezyum ve Kalsiyum, suyumuzun sertliğini, GH'ını belirliyor. Magnzeyum ve Kalsiyum'un görevi, o küçük hücrelerin içine girip kahveyi çözmektir. Ama ne kadar çok o kadar iyi diyemeyiz, çünkü kahvede her zaman doğru bir oran vardır. Kabaca şöyle söyleyebiliriz, az mineral kahveyi yeterince çözemeyecek, çok mineral çözebilecek potansiyelde olsa da bir nevi 'doymuş' çözelti olacak. Bir denge gerek.
Bikarbonatın görevi ise biraz farklı. Alkalinite ve alkalin, çok farklı şeyler. Alkalinite, yani buffer, suyun pH değişimine olan direncidir. H, hidrojen iyonunun fazla olduğu sıvılar asidik, düşük pH; OH iyonunun fazla olduğu sıvılar bazik, yüksek pH, 'alkalin' olarak adlandırılır. Bikarbonat, fincanımızın daha stabil bir pH'ta olmasını sağlayacak. Bikarbonatın fazla olduğu sular ise kahveden çözünen asitlerin konjugesini oluşturacak, asitler var olsa da, 'algılayamamıza' sebep olacaktır.
D) Toparlayacak olursam, bir kullanıcı olarak, sadece ambalaja bakarak nelere dikkat etmenizi önerebilirim?
1) TDS = İletkenlik x 0.6 (yaklaşık) TDS'i 150 olan bir su SCA değerlerine göre uygun olsa da, bu değerlerin hangi bileşenerden kaynaklandığını bilmediğimiz için, TDS'i 100 civarında olan bir su;
2) pH. pH'ı 8.2'den yukarı sular ile alkalinite ölçümü zor. Genel olarak 7-7,5 civarı pH olan suları tercih etmeniz.
3) Muhtemelen en önemlisi, bikarbonat seviyesi. Spro müstesna, filtre demlemelerimde Alkalinitenin 50 ppm (CaCO3) üstü olduğu durumlarda ben pek zevk alamadım. Yazmıyorsa, büyük kumar
E)
Pınar - Madran kaynağı
Abant - Bolu kaynağı
Bazı durumlarda Erikli
F) Edit 11/06/2020: Bu hesaplamaların nasıl yapılacağını hiç yazmamışım. Water for Coffee kitabı elinde mevcut olanlar halihazırda bu hesaplamaları nasıl yapacağını öğrenmiştir, ben burada Türkçe olarak açıklamak isterim (bilimsel hesaplamanın copyright’ı olmaz değil mi?)
GH (Magnezyum, Kalsiyum, Sodyum) ve KH (Bikarbonat), bunların suyumuzda niye olması gerektiğini yukarıda anlatmıştım.
Eğer elimizde 0.0001 g tartabilecek tartı varsa, hesaplama yapmanıza gerek yok, işiniz çok kolay.
MgSO4•7H20 = 246.47 g/mol (İngiliz Tuzu)
NaHCO3 = 84 g/mol (İngiliz Bikarbonatı)
Gelelim 100 GH ve 100 KH hesaplamaya. 100 ppm GH, yani 100 mg/L GH’ın tamamının magnezyumdan kaynaklanmasını istersek, Mg iyonunun sertliğe nasıl etki ettiğini bilmemiz gerek. Her şey CaCO3 bazında hesaplanıyor çünkü molar kütlesi 100g. Magnezyum’un molar kütlesi 24,305 g, yukarıdaki işlemde [Mg++] x 4,1 yapmamızın sebebi de bu, 100’e ulaşmak, çünkü hepsini CaCO3 cinsinden vereceğiz.
HCO3-? Aynı mantık! HCO3- molar kütlesi 61g, 1.22’ye böldüğümüzde 50 çıkıyor, e formülün aslı Ca 2 CO3 2, yani bir Kalsiyum Karbonat oluşturmak için 2 adet bikarbonat iyonuna ihtiyacımız var, bu nedenle bir de 2’ye çarpıyoruz. Biliyorum gereksiz ve karışık ama takipte kalın.
Şimdi 100 GH oluşturmak için o kadar hassas tartılara ihtiyacımız var ki, işimiz çok ama çok zor olurdu eğer dilution diye bir yöntem olmasaydı.
Büyük bir gramajı çözelti yapıp içerisinden 5-10 mL almak çok zor değildir umarım. Ve büyük ölçekte iş yaptığımız için hata payı da daha düşük!
Bütün hesaplamaları yapmanıza gerek yok, oran-orantı kullansanız yeterli, çünkü:
1 Litre saf suya 24.63 g İngiliz tuzu koyup, başka 1 Litre saf suya 10 mL koyarsanız, 100 GH elde edeceksiniz.
1 Litre saf suya 16.79 Sodyum Bikarbonat, İngiliz Bikarbonatı koyup, başka 1 Litre saf suya oluşturduğunuz çözeltiden 10 mL koyarsanız, 100 KH elde edeceksiniz.
Ee 100 GH veya 100 KH istemezsek? Eğer ki 80 GH elde etmek isterseniz yine 10 mL ile, 24.63 x 0.8 (80/100) = 19.70 g İngiliz Tuzu kotabilirsiniz. 50 GH isterseniz 16.8 yerine 8.4g koyun çözeltiye.
İyi demlemeler!
Son düzenleme:
, Sözen♾,
sonuçta önemli olan istikrar, doğru su denilemez buna... Her defasında aynısını yapsak yeter 