Daha önce bu konu hakkında açılmış bir başlık varsa affınıza sığınırım, ben bulamadım.
Bu konu benim biraz kafamı karıştırıyor. Açıkçası tat gibi duyusal bir konuda bir puanlama sistemi olması suistimal edilmeye çok açık gibi geliyor bana.
Bir taraftan da bu kahvelerin bir şekilde derecelendirilmesi, sınıflandırılması lazım ama…
Q-graderların kendi kahvelerini puanlaması etik değil bu çoğu kişi tarafından kabul ediliyor. Bence de etik değil.
Bir taraftan da firmalar ürün sayfalarında bu puanları paylaşıyor ama çoğunda bir kaynak yok.
Tadım notaları, varyete, bölge, üretici, toptancı vs gibi bilgiler kahve seçerken çok önemli ama bence puanlar suistimal ediliyor.
Ha, şöyle bir sistem olsa; CQI’ın check edebileceğimiz bir veritabanı olsa. Firmalar da puanların yanında kim tarafından verildiğini yazsa biz de kontrol etsek bence güzel olur. Belki de vardır ben cahilim. Bilmiyorum kafam çok karışık.
Bonus:
90 puanlı Honduras 105 liraya
Selamlar. Diğer forumda uzun uzun hem meslek profesyonellerince hem forum üyelerince konuşulmuştu bu konu. Sanıyorum burada yok konu olarak, çeşitli konularda yıllar önce belirli eleştiriler yapılmıştı, yazılmıştı, düşünülmüştü.
Öncelikle sorunun söylemi biraz eksik kalıyor. Sorduğunuz Q Grader'lar kendi kahvelerini puanlaması etik değil dediğinizde, düşüncede puanı olan kahvelerin çiftçilerinin q grader olduğu ve ürettiği kahveleri kendi puanlayıp satışa öyle açtığı canlanıyor zihinde. Ama bu tarz soruları çok gördüğümden kastınız tedarikçinin kendi kahvesini puanlayıp puanlamaması durumu sanıyorum. Bu noktada puanlamalar nasıl kimler tarafından yapılıyor son kullanıcı tarafında çok fazla yanlış anlaşılma mevcut.
İlk olarak dünya pazarında gördüğümüz puanların tamamını CQI bir örgüt olarak dünyadaki tüm kahvelerin hasatlarının tamamının örneklerini alıp kendi puanlamıyor.Tahmin edersiniz ki bu imkansız birşey. CQI'dan çıkan Q Graderlar meslek olarak ne yapıyor peki? Öncelikle burada son kullanıcıların zihninde Q Grader'lar meslek olarak ne yapıyor ve ne yapmalı düşünülmesi gerekiyor. Ve bu mesleği işi aldıktan sonra görevi ne tam onu anlamak gerekiyor. Kaldı ki ben Q Grader değilim, foruma üye olan Q Grader meslek profesyonelleri var gelip onlar tanıtsa anlatsa eminim akıllardaki altı doldurulması gereken sorular da çok iyi şekilde cevaplanmış olur. Bir kahve profesyoneli olarak süreç nasıl ilerliyor kabaca anlatmaya çalışayım ki aklınızdaki soruyu doğru anladıysam o cevaplanmış olsun. Q Grader forum üyesi değerli meslektaşlarımız da görürde, eksiğim var ise düzeltir, ya da katkı sağlarsa ayrıca mutlu oluruz tabi ki.
CQI tarafından aldığı eğitimlerle, geçtiği sınavlar sonrasında Q Arabica Grader olmaya hak kazanan insanlar bir meslek icra etmek zorunda ki karnını doyurabilsin öncelikle.
Bu insanlar hangi şirketlerde, dallarda çalışabilir? Çok büyük çoğunlukla yeşil çekirdek tedariği, ihracatı ithalatı yapan şirketlerde. Bu şirketler sizin sorduğunuzu doğru anladıysam aldığı kahveleri puanlıyor ve satıyor. Eğer bu sorudaki kasıt ise süreç böyle işlemiyor ve o şirketlerin q grader'ları böyle çalışmıyor. Öncelikle hiç bir firma bir kahveyi tatmadan denemeden, ne olduğunu bilmeden stoğuna almayacaktır. İhracat-İthalat işi yapan tedarikçi iyi firmalar bünyelerinde analiz ve tadım laboratuarları kurarlar. Bu laboratuarlara Q Grader'ları, SCA Sensory Skills Profesyonel seviye almış ya da AST'si olan profesyonelleri hasatları değerlendirmeleri, analiz etmeleri, analiz test sonucu çıkartmaları ve bu sonuçlara göre de alınabilitesi olan kahveleri almaları için görevlendirirler. Bu insanlardan bazıları da özellikle yeni çiftlik, yeni varyete, yeni ürün, iyi hasatları keşfetmek için orijin orijin gezer, hasat zamanları çiftliklerde bulunurlar, hasatların kalite kontrollerini yaparlar, kahvelerin kalite değerlendirmelerini yaparlar. Bu insanlar da kahve sektörü ağzında Coffee Hunter olarak da biliniyor ancak resmi bir tanımlama değil bu. Kabaca tüm bu orijin seyahatlarindeki değerlendirmelerin, ya da yeni hasatlardan tedarikçilere sunulan numunelerin sonunda puansız kahveler kahveyi alacak tedarikçinin ne fiyat biçeceği konusunda da yardımcı olması, hangi kategoriye girip girmediğinin bilinmesi babında hem kusur hem tadımlarda belli bir puanlamaya tabi tutuluyor. Bunun sonrasında da o tedarikçi firmalar kendi markalarında satacağını düşündükleri ürünleri seçip satın alıyor. Ve sonra pazarlayıp satıyor. Yani ürünü puansız aldı, geldi deposunda puanladı gibi bir durum söz konusu değil.
Ha bu anlattıklarım dışında başka şekilde puanlamalar yok mu o da var. Bazı kavurucular kendi puanını kendi yazıyor. Kendi puanlarını yazan kavurucular hangi kavurmayı puanladıklarını bilmesem de, bazıları ana profillerini, bazıları numune profillerini puanlıyor sanıyorum. Ayrıca zamanında Kolombiya'da yaptığım Master of Cafe jüriliği gibi lokal kahve hasat yarışmaları var onların genel fiyata dahil olan bir etkisi olmuyor. Lokal yarışmalar, çiftçileri teşvik amaçlı yapılıyor. Bir de Cup of Excellence var, aramızda CoE jüriliği yapmış dostumuz sevgili
@hasimsolmaz var, o da ayrı bir puanlama ve yarışma, yarışmaların en seçkini hasat konusunda.
Peki puanlamaların tamamı nerede yapılmış olursa olsun ticaretin, üretilen ürünün, kavrulan ürünün, demlenen ürünün neresinde nasıl rol alıyor? Öncelikle tadım puanı yeşil çekirdeği alacak kişiyi ilgilendiriyor birinci aşamada. Çünkü Tadım Puanı dediğimiz şey her kahvenin aynı profilde kavrulup elemeye tabi tutulmadan kusurlarının protokol içerisinde sayıldığı puanlandığı, tadım protokolünden kalite elemesi olmadan değerlendirmeye tutulduğu birşey. Ve bu tadımlarda kahvenin profilinin kahveye uyup uymadığına bakılmaz kavurma olarak. Maksat genel performansının resmiyete çıkarılmasıdır. Çiftçinin ürünü satılmadan evvel puanlanıyor, alıcı tedarikçi kavurucu kimse ona sonra ulaşıyor kahve normalde. Fiyata etkisi nedir? Maalesef bu konuda çok ciddi bir yanlış anlaşılma var büyük çoğunluğumuzda, kahve fiyatı kahvenin tadım puanına göre belirlenmiyor direkt olarak. Bir çok parametre mevcut fiyatı belirleyen, ülkenin genel fiyat konjonktürü ve politikaları, hasatın miktarı, çiftçinin ya da çiftliğin tanınırlığı ya da tanınmazlığı vb pek çok parametre kahvenin fiyatını belirleyen birşey. Kahve tadım puanının fiyatta bir rolü var evet ama birincil role sahip diyebilir miyiz? Bence diyemeyiz. Kavrulan ürün sonrası ve demlenen ürün sonrası bu tadım puanının rolüne gelelim. 90 puanlık bir kahve koyu kavrulsa o kahvedeki 90 puandan beklenen meyvemsiliği alabilir miyiz? Hayır. Kabaca bu örnekle yeşil kahvenin puanının ne kavurmayla ne demlenen ürünle alakası olmadığını deneyimliyoruz çoğu zaman zaten. Kahvenin yeşil çekirdek puanı hiç bir zaman son fincan kalitesinde lezzeti garantilemez. Yeşilin iyi olduğunu garantiler. Yeşilin kalitesi de öncelikli olarak kavurucuyu birincil aşamada ilgilendirir ki müşterisine kötü ürün vermesin. Suistimal durumlarına baktığımızda güvendiğiniz markalardan alışveriş yapmak en kolay yol olacaktır bu noktada.
Teyit konusuna gelirsek, ben ürünlerimi Sucafina ve Nordic Approach'tan seçiyorum, ithal ediyoruz. İki marka kendi tadım laboratuvarlarının ekiplerinin numuneleri analizleri ve kalite kontrol değerlendirmelerini puanlamaları aldıktan sonra, satacağı kahveleri seçip sonra satın alıp, depolarına getiriyor. Nordic Approach tadım puanlarını herkese açık yayınlıyor, Sucafina bilgi talep doğrultusunda e posta iletişimiyle veriyor. Sizin teyit mekanizması olsun isteğiniz tüm puanlama yapan merciilerin uyguladıkları Cupping protokolünde kullanılıp, dosyalanan formları tek tek incelemek ise o durum başka tabi.
Onu da açan firma vardır belki bilmiyorum ancak ben bana gönderilen bilgilere bu iki firmada güveniyorum şahsen.
Son olarak genel görüşüm bu konuda, temel olarak güvendiğiniz markalarla iş yapmak, alışveriş yapmak olacaktır. Kalitesini bildiğiniz, o kaliteye kalibre olduğunuz markalar sizi kolay kolay yarı yolda bırakmaz zaten.
